Enflasyon Muhasebesi Sıkça Sorulan Sorular – 2

• Enflasyon muhasebesi neden uygulanır? Logo GO-Tiger ürün gruplarında hangi versiyondan itibaren enflasyon muhasebesi uygulaması yapılmaktadır ?

Enflasyon, paranın satın alma gücünün zamanla azalmasına neden olan ekonomik bir olgudur. Bu durum, işletmelerin mali durumunu etkileyebilir, bu nedenle enflasyon muhasebesi, finansal raporlamada bu değişiklikleri düzeltmek amacıyla kullanılır.

Enflasyon muhasebesi GO – Tiger ürün gruplarında 2004 yılında uygulanmaya başladığı andan itibaren versiyonlarımızda mevcut olup , 30.12.2023 tarihinde yayınlanan tebliğ çerçevesinde 2.90 ve üstü versiyonlarda uygulanmalıdır.

• Muhasebe de atanacak fiyat endeksi parametresini Ay sonu seçmezsek olur mu?

VUK kapsamında uygulanan enflasyon muhasebesinde ÜFE ( yurtiçi üretici fiyat endeksi ) ay sonu endeks alınarak uygulanırken, TMS-TFRS uygulamasında  TÜFE ve aylık ortalama endeks dikkate alınarak uygulama yapılır.

• Malzeme için dönem kapama varsa dönem kapama tarihi öncesine endeks atanır mı?

Dönem kapama kaydımız varsa bu tarih öncesine endeks atama işlemi yapılamaz.  Maliyetlendirme ile birlikte endeks giriş ve çıkış işlemleri üzerinden atanmaktadır.

• Malzemeler için enflasyon farkları hangi raporlardan izlenebilir?

Malzemeler için yapılan endeks atama  sonrasında düzeltilmiş değerler özet maliyet analizi, ayrıntılı maliyet analizi ve envanter raporlarında listelenmektedir. İlgili raporların standart alanlarında yer alan düzeltilmiş değerler tasarıma eklendiğinde malzeme için öncesi ve sonrası şeklinde maliyet , envanter tutarı gibi kalemleri raporlamak mümkün olacaktır.

• Sabit kıymetler için duran varlıklar enflasyon fark mahsuplaştırma yapıldı. Tekrar yapılabilir mi?

Aynı döneme ait yeniden fark mahsupları oluşturulamaz. Öncelikle amortisman tablosunda hesaplanan tutarlar geri alınmalıdır. https://docs.logo.com.tr/display/T3ENTKD/Amortisman+Tablosu sayfasından işlem adımlarını izleyebilirsiniz.

• Elimizde excel tablosu var. Amortisman tablosunu programda nasıl girmeliyiz? Enflasyon muhasebesi amortisman tablosunu da kullanmalı mıyız? 

Sabit kıymet kayıtları programa geçmiş dönem bilgileri tanımlanarak girilebilir. Programa tanımlama sonrasında ki dönemler için hesaplamalar ve bu değerler üzerinden enflasyon muhasebesini uygulayabilirsiniz.

Sabit kıymet kayıtları için Enflasyon Amortisman  tablosunun kullanılmasına gerek yoktur.

• Amortisman tablosu programda oluşturulmamış ve yeniden değerleme yapılmamıştır.2020 yılındaki endekse bakıp sonraki kısım için enflasyon muhasebesi uygulaması yapmamız gerekmez mi?

Enflasyon muhasebesi program üzerinden yapılacak ise , sisteme girişlerin yapılması gerekir. Sabit kıymet kayıtları için yeniden değerleme yok ise satınalma tarihindeki endeks değeri, yeniden değerleme var ise değerleme tarihindeki endeks değeri hesaplanır.

• Duran varlıklar için enflasyon düzeltmesi ve yeniden değerleme birlikte yapılabilir mi?

Yeniden değerleme isteğe bağlı yapılmaktadır. Enflasyon muhasebesi zorunlu bir uygulamadır. Enflasyon muhasebesinin var olduğu dönemlerde yeniden değerleme yapılmaz.

• Muhasebe hesaplarında parasal olmayan (borç) ve parasal olmayan(alacak) hesapları için giriş – çıkış hareketi nasıl tespit edilir ? Giriş – çıkış ilişkilendirme çalıştırıldığında mesajlar veriyor, neden?

Parasal olmayan (borç) tipindeki bir hesabın giriş hareketi borç hareketleri iken çıkış hareketi bu hesabın alacak çalıştığı hareketlerdir. Aynı durum parasal olmayan (alacak) tipindeki hesaplar içinde geçerlidir. Giriş hareketi alacak hareketleri iken çıkış hareketi borç çalışan hareketleridir.

Giriş – çıkış ilişkilendirme çalıştırıldığında alınan mesajlarda ilgili hesaba ait giriş hareketi olmadığında yada  giriş-çıkış ilişkisi kurulacak bir işlem olmadığında verilen mesajlardır.

• Oluşan fark mahsubu envanter defterine nasıl yansır?

Stoklar açısından oluşan düzeltme değerleri envanter raporunda düzeltilmiş değerler olarak listelenebilirken , muhasebe tarafından eklenmiş olan fark mahsupları enflasyon düzeltme defterinden detaylı raporlanabilir.

Fark mahsuplarının mizan ve muavin defterde raporlanması ve burada ayrımının yapılabilmesi için geliştirme önümüzdeki versiyonlarda tamamlanmış olacaktır.

• 2023 Enflasyon düzenlemesi Bilanço üzerinde oluşacak rakamlardan yapılmak sureti ile stok haricindeki sermaye – sk gibi değerlerin alım zamanlarının girilmesi ve bunların orantılı değerlemesinden oluşacak denmektedir. 2023 Değerlemesinde bu değerleri 2023 açılış için mi yapılacak , bu durumda e-Defter ne olacak yoksa bilanço için bir geçmiş değerler girilip enflasyon tablosu mu oluşacak ?

2023 için bilanço tablosunu düzeltilmiş değerler filtresiyle alabiliriz. Sermaye gibi kalemlerin 2023 açılış fişinde geçmiş dönem tarih bilgisi ve endeks kısmından verileri girilebilir. E-defter verilmiş aylarda fiş bütünlüğü bozulmadan açılış fişine bu değerler girilebilmektedir. Bunun dışında enflasyon fişi ile düzeltilmiş rakamlar direk girilerek kaydedilebilir. Sabit kıymetler ise sk modülünden yayınlanan tebliğde belirtilen kurallar çerçevesinde düzeltilerek fark mahsupları oluşturularak bilançoya yansıtılmaktadır.

• Muhasebe hesaplarında Enflasyon Fark Hesabı kısmının toplu olarak güncellenebileceği bir alan yok bu kısım her hesap için tek tek yapılmak zorunda bırakılmış, neden?

Her hesap için bir fark hesabı tanımı yapıldığından muhasebe hesap planı içerisinde fark hesabı seçilmek durumundadır.

• Geçmiş yıl hareketleri neden tek bir satırmış gibi değerlendirildi. Örneğin 500 hesabın 10 farklı geçmiş dönem hareketi ve bunların endeksleri nasıl girilecek?

Açılış fişinde 2023 yılı için e-defter verilmiş olması nedeniyle tek satır girilmekte .Yada sermaye hesabı için enflasyon fişi girilerek endeks ataması yapılmadan düzeltmiş değerler bilanço tablosuna yansıtılabilir. 2024 açılışında sermaye hesabı geçmiş dönem bilgileri ve endeks değerleri ile istenirse parçalı halde kaydedilebilir.

• Demirbaşlardan bazılarını enflasyon düzeltmesi dışında bırakmak istiyoruz ancak yapamıyoruz. Bunu nasıl yapabiliriz?

Enflasyon fark mahsuplaştırması filtrelerinden sabit kıymet veya sabit kıymet kayıt kodu filtreleri ile özelleştirilebilir. Önümüzdeki versiyonlarda sabit kıymet özel kodu seçeneği ile filtrelenmesi  de sağlanacaktır.

• Amortisman tablosunda değerleme işlemleri muhasebe kodları kısmına bağlanmış ancak kartlara sonradan muhasebe kodları tanımlandığında bu kodların amortisman hareketlerine aktarılması için bir alan yok, müşteri kartlara tanım yapılsa da amortisman tablosuna gelip tek tek bu kodları yine seçmek durumunda bırakılmış, öndeğerleme alanında sabit kıymet amortisman tablosu ile ilgili bir güncelleme alanı yok.

Enflasyon düzeltmesi öncesinde amortisman tabloları muhasebeleştirme yapılmamış olabiliyor.  Bu nedenle hesap kodları muhasebe kodları penceresinden okunmaktadır.

Muhasebe bağlantı kodları üzerinden tanımlama yapılmış ise parametrik olarak amortisman tablosu muhasebe kodlarına yazılmaktadır. Kartlara tanım yapılmış ise öndeğerleme işlemi ile muhasebe kodları atanmaktadır.

https://docs.logo.com.tr/pages/viewpage.action?pageId=22281552 sayfasından işlem adımlarını izleyebilirsiniz.

• Envanter bölümünde 4 bin kalem 50 farklı ambarda stoğumuz bulunuyor. Stok modülünde malzemelerimizi nasıl düzeltebiliriz ? Sabit kıymet modülünde bulunan sabit kıymetlerimizin güncel değerlerini sabit kıymet modülünde nasıl düzeltebiliriz ?

Malzeme yönetimi parametrelerinde fiyat endeksi atama türünü belirledikten sonra maliyetlendirme servisi yada cost çalıştırıldığında filtrelerde yer alan fiyat endeksi atansın : evet seçilmesi durumunda seçilen düzeltme tarihine göre hareketlere endeks atama işlemi gerçekleştirilmektedir.

Yine sabit kıymet modülünde yer alan duran varlık fark mahsuplaştırma işlemi ile de sabit kıymetlerimizin düzeltilmesi sonrasında oluşan değerlerin muhasebeleşmesi sağlanmaktadır.

İşlem detaylarına docs.logo.com.tr adresinden ulaşılabilirsiniz.

• Sabit kıymetlerini Excel de takip eden müşterilerimiz mevcut. Enflasyon düzelmesi ile birlikte sabit kıymetlerini Logo ya aktarım ile ilerlemek istiyoruz. Excel de bulunan sabit kıymetleri 01.01.2023 itibariyle Logo dan devam edecek geçmiş dönem amortisman tutarını da yazarak içeri girdiğimizde hesaplamaları devam ettirebiliyoruz fakat yeniden değerlemeden faydalanmış müşterilerimizde değerleme tarihinin öncesine gitmeden enflasyon düzeltmesi yapıldığında değerleme tarihinden başlaması gerektiği için bu bilgiyi nasıl sisteme verebiliriz ve yeniden değerleme öncesine gitmemesini sağlayabiliriz ? Yoksa geçmiş dönemlere hesaplamayı programda yapmak gerekiyor mu?

Yeniden değerlemelerinizi ürün dışında yaparak programa geçiş yaptığınızda, geçmiş dönem bilgileri girilerek , sisteme bu kayıtlar için yeniden değerleme yapıldığı tarihi tanımlamanız gerekir.

https://docs.logo.com.tr/pages/viewpage.action?pageId=22281552 sayfasından işlem adımlarını kontrol edebilirisiniz. Enflasyon fark mahsuplaştırması işlemi ile yeniden değerleme tarihi alınarak endeks katsayısı hesaplanmaktadır.

• Mali dönem bağımlı firmalarda 2023 sonu enflasyon değerlemesi rakamlarının özellikle sabit kıymet işlemleri için bir sonraki yılda aktarımı nasıl olacak yada 2024 yılında 2023 yılı aralık ayı değerleme rakamlarını yeniden hesaplatabilecek miyiz ?

Sabit kıymet enflasyon düzeltmesi öncesi firma kopyala işlemi yapıldığında seçime göre tüm sabit kıymetler yeni firmaya kopyalanmaktadır.2023 dönemine ait firmada düzeltme işlemlerini yaparak, tablo yediğini alıp, 2024 yılı firmasına aktarılabilir.2024 döneminde 2023 Aralık ayı düzeltmesi yapılabilir. Enflasyon fark muhasebe kaydı 2024 yılı olacaktır.

• Standart envanter ile enflasyon envanteri arasındaki farkların bulunduğu rapor alınabilmeli.

Envanter raporunun standart alanlarında ortalama endeks, düzeltilmiş envanter tutarı gibi düzeltme işlemini ifade eden alanlar mevcuttur. Rapor tasarımına bu alanlar eklendiğinde standart rakamlar ile düzeltilmiş değerleri bir arada raporlamak da mümkün olacaktır.

• Stok düzeltmeleri hangi yöntemle yapılmalı ?

30.12.2023 tarihinde yayınlanan tebliğde “ 213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (5) ve (8) numaralı bentleriyle Hazine ve Maliye Bakanlığına verilen yetkiye istinaden;

1. Basit ortalama yöntemi,
2. Stok devir hızı yöntemi,

olmak üzere iki tür toplulaştırılmış yöntem belirlenmiştir. “

Bu yöntemler doğrultusunda stoklar için düzeltme işlemleri yapılmalıdır.

• Özellikle enterprise ürünü kullanıp üretim yapılan firmalarda her 3 ayda bir maliyetlendirme servisi ile cost çalıştırılır ve bu rakamlara göre maliyet raporları alınarak dönem kapatılır. Enflasyon Muhasebesinde endeks atamak için maliyetlendirme servisi yada cost’u tekrar çalıştırmak gerekiyor. Bu servisler çalıştırıldığında mevcut olan maliyetleri ezeceği için sorunlar olacağını düşünüyoruz. Bu durumda ne yapılması gerekiyor?

Enflasyon ile ilgili düzeltme – taşıma işlemlerine ait raporlamalar geçici vergi dönemlerinde beyan edileceğinden üç aylık maliyetlendirme ve endeks atama işlemlerinde dönem kapama işlemleri birlikte yapılabilir. Aylık yapılması durumunda ise dönem kapama tablosunda mutlaka ortalama endeks verisinin bulunmasını sağlayacak katsayının oluşmuş olması gerekmektedir.

Maliyet ile birlikte endeks atanması şu aşama da çıkış işlemleri açısından maliyet yöntemlerinin de göz önünde bulundurulması ile mümkündür.

• Enflasyon düzeltmesi işlemi 2023 açılış/kapanış işlemlerinden sonrasında mı yapılmalıdır yoksa öncesinde mi yapılmalıdır? 

2023 kurumlar vergisi beyannamesi düzeltilmemiş rakamlar ile verilebilir.Ancak  geçici için düzeltilmiş değerler ile devam etmek gerektiğinden açılış rakamlarının düzeltilmiş haliyle 2024 e giriş yapmak faydalı olacaktır.

• Büroda Muhasebe yapıyoruz. 255 hesapta birden fazla kart açmak zorunda kalıyoruz. Enflasyon düzeltmesi yapılırken bağlantı/kontroller, Enflasyon fark hesabı 255.99 gibi bir hesaba toplu olarak değil de ,her karta kendi bağlantısı verilerek yapılabilir mi? Örnek kayıt 255.10.001 ise Enflasyon fark hesabı da 255.10.001 şeklin de olabilir mi?  

Enflasyon fark hesabı olarak hesabın kendisi seçilemez. Farklı bir muhasebe hesabı seçilmelidir.

• “Duran Varlık Enflasyon Düzeltme Fark Mahsuplaştırması” çalıştırdım. Muhasebeye fiş getirmedi .Parametrelerde Enflasyon Düzeltmesi Uygulanacak , Sabit kıymet kartlarında Alış, Amortisman gider, Birikmiş Amortismanlar hesabı ve Muhasebe parametrelerinde 698 seçilmiş durumda. 

Enflasyon muhasebesinde kullanılacak endeks seçili ve değerler girilmiş olmalıdır. Amortisman tablosunda düzeltme yapılacak satırda muhasebe kodlarının dolu olması gerekir. Birikmiş amortisman ve satınalma muhasebe kodlarında  enflasyon fark hesaplarının tanımlı olması gerekmektedir.

• Sabit kıymetlere endeks ataması nasıl olacak ? 

Sabit kıymet modülü altından Enflasyon Düzeltme Fark Mahsuplaştırması işlemi ile endeks katsayısı hesaplanarak, hesaplanan katsayı üzerinden sabit kıymet değeri ve amortisman tutarında enflasyon düzeltmesi yapılmaktadır.

• Avanslar ve Depozitolar için parasal olan, parasal olmayan olarak ayrımında olarak tam ölçüt nedir? Nasıl ayırabiliriz?

30.12.2023 tarihinde yayınlanan tebliğde  “Enflasyon düzeltmesi yapmak durumunda olmayanlarca verilen veya alınan Avanslar

MADDE 22- (1) Avanslar esas itibarıyla parasal bir mahiyet taşımakla birlikte, ilgili olduğu kıymete bağlı olarak parasal olmayan kıymet de olabilmekte, parasal olmayan bir mahiyet taşıması durumunda da düzeltmeye tabi tutulmaları gerekmektedir.

Benzer şekilde enflasyon düzeltmesi yapmak durumunda olmayanlarca (genel ve özel bütçeli kuruluşlar gibi) verilen veya alınan avanslar da parasal olmayan kıymet mahiyeti taşımaları durumunda, enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaklardır.

Yine    “ Pasif kalemlere ait enflasyon fark hesabında yer alan değerler

MADDE 54- (1) Pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tabi tutulacaktır.

Ancak, avanslar, depozitolar, hakedişler ve sabit kıymet yenileme fonu gibi işleyişi gereği ilgili olduğu hesaplara aktarılarak kapatılması mümkün olan hesapların kapatılması durumunda, bunlara ait enflasyon fark hesapları işletmeden çekilmiş sayılmaz.

213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (5) ve (7) numaralı bentleri uyarınca, öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları düzeltme sonucu oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz “   ifadesi ile açıklanmıştır.

Ayrıca “ Parasal olmayan alınan depozito ve teminatlar ile avanslar, nakit olarak ödenmiş

sermaye, hisse senetleri ihraç primleri, hisse senedi iptal kârları için; tahsil tarihi.

Parasal olmayan verilen depozito ve teminatlar ile avanslar için; ödeme tarihi. “ baz alınacaktır.

• Yevmiye madde numaralama işlemi sonrası enflasyon muhasebesi fişine numara vermiyor? 2023 yılındaki açılış fişine endeks değerinin manuel yazılması gerektiğini belirttiniz. Buraya yazılacak değer neye göre hesaplanarak yazılacak?

Enflasyon fişi 2.93.00 sürümüyle birlikte yevmiye numaralandırma işlemine dahil edilecektir. 2023  yılındaki açılış fişine endeks atama işleminde Ocak 2023 endeksini kullanmak anlamlı olacaktır.Ayrıca farklı kalemlerin değerlendirmesiyle oluşan 500- sermaye hesabı gibi değerler için de hesaplanarak bulunan değerlerin toplamı yazılmalıdır.

• Muhasebe – işlemler – giriş çıkış hareketlerinin ilişkilendirmesinde mali dönemden bağımsız olanlar tüm yılları tek tek mi yapmalı, yoksa son 2023 yılı yazılması yeter mi?

Muhasebe mevzuat açısından yıl kapanışı yaptığından 2023 için yapılması yeterli olacaktır.

• Duran varlık Enflasyon düzeltme fark mahsuplaştırması işlemleri” sonucunda oluşan fiş türü neden mahsup fişi, “enflasyon düzeltme fişi” türünde oluşması sağlanabilir mi? Gerek mizan gerekse bilançoda işlemler ayrılamıyor bu şekilde olduğunda.

Programda  tüm modüllerde enflasyon düzeltme işlemi sonucu , genel muhasebeye mahsup fişi oluşmaktadır. Enflasyon muhasebesi  fişi elle düzeltme yapacağınız kayıtlar için kullanılmaktadır.Bilanço da düzeltilmiş değerler basımı  filtre seçeneğine göre düzeltilmiş değerler bölümünde gösterilir. Tarihsel değerlere oluşan fark mahsubu yansımaz.

Fark mahsuplarının mizan ve muavin defter de raporlanması ve burada ayrımının yapılabilmesi için geliştirme  önümüzdeki versiyonlarda tamamlanmış olacaktır.